Πόσο εύκολο είναι να απαλλαγούμε από τα περιττά κιλά; Πολύ εύκολο, το δύσκολο είναι να καταφέρουμε να τα διατηρήσουμε. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι 9 στους 10 που χάνουν βάρος, το ξαναπαίρνουν μέσα στα επόμενα 5 χρόνια. Αυτό συμβαίνει, καθώς οι περισσότεροι νομίζουμε ότι κάνοντας δίαιτα για 3 μήνες, για παράδειγμα, την 1η ημέρα του 4ου μήνα θα ξεκινήσουμε να τρώμε όπως παλιά. Αυτό, φυσικά, δεν ισχύει. Για να καταφέρουμε να χάσουμε κιλά και να μην τα ξαναπάρουμε, θα πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε απέναντι στο φαγητό. Όμως, το πρώτο βήμα είναι η σωστή διάγνωση. Να καταλάβουμε, δηλαδή, ποιον έχουμε απέναντί μας, τι διατροφικές και συμπεριφορικές ιδιαιτερότητες έχει, πόσο έτοιμος είναι, πώς λειτουργεί ο μεταβολισμός του. Ας δούμε, λοιπόν, τι περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο διαγνωστικό πλαίσιο στον έλεγχο βάρους
Το πρώτο βήμα είναι η λήψη ενός πλήρους ιατρικού, διατροφικού και συμπεριφορικού ιστορικού. Να συνυπολογίσουμε, δηλαδή, παθήσεις αλλά και διατροφικές ιδιαιτερότητες, όπως αλλεργίες, δυσανεξίες, καθώς και προτιμήσεις. Να προσδιορίσουμε τις δυσλειτουργικές σκέψεις και καταστάσεις που μας οδηγούν στην υπερφαγία. Με άλλα λόγια, αν δεν καταλάβουμε για ποιο λόγο καταλήγουμε εκεί, τότε και αυτή η συγκεκριμένη προσπάθεια θα αποτελεί έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα των προσπαθειών απώλειας βάρους. Τρώμε από στενοχώρια, για επιβράβευση, από ανία… Αν δεν συγκεκριμενοποιήσουμε την αιτία των υπεφαγικών μας επεισοδίων τότε καμιά θεραπευτική- διαιτητική προσέγγιση δεν είναι πετυχημένη στο χρόνο.
Σε δεύτερη φάση ακολουθεί η ανάλυση σύστασης σώματος, η κατανομή του λίπους και ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας. Γνωρίζουμε, σήμερα, ότι ο περίφημος ΔΜΣ δεν μας προσδιορίζει με ακρίβεια τον βαθμό υπερβαρότητας – παχυσαρκίας. Και αυτό, γιατί ένας πολύ γυμνασμένος θα ζυγίζει πολλά κιλά εκ των οποίων αρκετά θα προέρχονται κυρίως από τον ωφέλιμο μυϊκό ιστό. Συνεπώς, η σύσταση σώματος, δηλαδή η μυϊκή μάζα, ο λιπώδης ιστός και το νερό είναι απαραίτητη γνώση για το διαιτολόγο. Που είναι, όμως, κατανεμημένο το λίπος; Είναι στην περιοχή της κοιλιάς, στους γλουτούς ή παντού; Η μέτρηση του λόγου περιφέρειας μέσης / γλουτών μας δίνει την πληροφορία που χρειαζόμαστε. Θα πρέπει να τονίσουμε, εδώ, ότι η κατανομή του λιπώδους ιστού, ο σωματότυπος καθορίζει και τη διαιτητική παρέμβαση, τον τύπο της δίαιτας που θα εφαρμόσουμε. Για παράδειγμα, η κατανομή λίπους στην ενδοκοιλιακή χώρα σημαίνει ότι θα πρέπει να διαχειριστούμε την ποσότητα και την ποιότητα των υδατανθράκων της δίαιτας διαφορετικά, από ότι σε άτομα με κατανομή τύπου αχλάδι. Τέλος, προσδιορίζουμε τον μεταβολικό ρυθμό ηρεμίας, δηλαδή τις θερμίδες που καίει το άτομο σε συνθήκες ηρεμίας και μαζί με τον υπολογισμό της συνολικής ενεργειακής δαπάνης, των θερμίδων που ξοδεύουμε, προσδιορίζουμε το ημερήσιο ενεργειακό ισοζύγιο, της θερμίδες που χρειαζόμαστε για να διατηρήσουμε το βάρος μας.
Το τελευταίο στάδιο είναι ο βαθμός ενεργοποίησης. Να δούμε πόσο έτοιμος είναι κάποιος να σπάσει τις κακές συνήθειες και να υιοθετήσει νέες πιο υγιεινές. Το εργαλείο που χρησιμοποιούμε για την αξιολόγηση του βαθμού κινητοποίησης είναι πολύ σημαντικό γιατί μας δίνει μια πολύ ισχυρή ένδειξη για τις πιθανότητες επιτυχίας η μη. Με αλλά λόγια, αν το κίνητρο δεν είναι ισχυρό, η σύσταση είναι να μην ξεκινήσει δίαιτα. Στην περίπτωση που είναι μέτριο, προσπαθούμε με διάφορες τεχνικές να ενισχύσουμε τον διαιτώμενο και παράλληλα, κάνουμε τη συγκεκριμένη αξιολόγηση και σε διάφορα στάδια στην πορεία της απώλειας.
Συμπερασματικά
Το σωστό και ολοκληρωμένο διαγνωστικό πλαίσιο αποτελεί ουσιαστικό βήμα για την αποτελεσματική εξατομικευμένη διαιτητική προσέγγιση.
Δρ. Αναστάσιος Παπαλαζάρου,MSc, PhD
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος