Πρόκειται ίσως για το τρόφιμο που έχει μελετηθεί όσο κανένα. Πολυάριθμες
μελέτες παγκοσμίως το έχουν συσχετίσει με ευεργετικές δράσεις για την υγεία
μας και έτσι, δικαιολογείται πλήρως ο χαρακτηρισμός του από τον Όμηρο, ως ο «
Υγρός χρυσός».
Μεσογειακή δίαιτα και ελαιόλαδο
Είναι γνωστό ότι η μεσογειακή διατροφή αποτελεί το πρότυπο μοντέλο σίτισης
παγκοσμίως. Η υιοθέτηση αυτού του τύπου Διατροφής έχει να κάνει με μεγάλη
σειρά ερευνών που σχετίζουν τη Μεσογειακή Δίαιτα με πρόληψη κατά διαφόρων
παθήσεων και μακροζωία. Πυρήνας της συγκεκριμένης δίαιτας είναι το ελαιόλαδο
και φυσικά η ελιά που ερευνήθηκε και εξακολουθεί να ερευνάται επισταμένως,
σχετικά με τις θετικές επιδράσεις της στην υγεία του ανθρώπου. Επομένως, είναι
γνωστό ότι η περιεκτικότητά της σε μονοακόρεστα, βιταμίνη Ε και άλλα
αντιοξειδωτικά την καθιστούν τροφή υψηλότατης θρεπτικής αξίας.
Τα μεγάλο διατροφικό πλεονέκτημά του εντοπίζεται στην ποιότητα της
περιεκτικότητάς του σε λιπαρά. Συγκεκριμένα, περιέχει τα ωφέλιμα
μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (κυρίως ελαϊκό οξυ) που έχει διαπιστωθεί ότι
μειώνουν τον καρδιοαγγειακό κίνδυνο. Ειδικότερα, μειώνουν τις
λιποπρωτεϊνες χαμηλής πυκνότητας (LDL ή «κακή χοληστερόλη») και
αυξάνουν τις λιποπρωτεϊνες υψηλής πυκνότητας (HDL ή «καλή
χοληστερόλη»), βοηθώντας στο καρδιαγγειακό σύστημα, καθώς επίσης και
την πρόληψη σχηματισμού θρόμβων και συσσώρευσης αιμοπεταλίων, με
αποτέλεσμα τη μικρότερη συχνότητα εμφάνισης καρδιοαγγειακών
νοσημάτων.
Παράλληλα,, έχει βρεθεί ότι οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου
(οσμή, γεύση, χρώμα) σχετίζονται με την παρουσία περισσότερων από 30
φαινολικών ενώσεων, κυρίως της ελευρωπαΐνης, της υδροξυτυρουσόλης και της
τυρουσόλης. Οι ενώσεις αυτές παρουσιάζουν ισχυρή αντιοξειδωτική,
αντιθρομβωτική και αντιβακτηριδιακή δράση, ανάγοντας το ελαιόλαδο σε κάτι
παραπάνω από ένα απλό τρόφιμο. Επομένως, κανείς σήμερα δεν αμφιβάλλει ότι
η σύσταση για κατανάλωση ελιών και ελαιολάδου προάγει την υγεία μας.
Διατήρηση Ελαιόλαδου
Το τυποποιημένο ελαιόλαδο διατηρείται για 12 – 18 μήνες περίπου, αρκεί να μην
έρχεται σε επαφή με το φως και τον αέρα και να διατηρείται σε θερμοκρασία
περιβάλλοντος. Στην περίπτωση που γίνεται προμήθεια του ελαιολάδου της
χρονιάς, είναι καλό να διατηρείται σε καλά κλεισμένα, αδιαφανή και ανοξείδωτα
δοχεία ή σκούρα μπουκάλια, σε δροσερό περιβάλλον ( 10 με 15 ΄ C ) μακριά από
φως και μυρωδιές. Συνεπώς, όταν πηγαίνετε σε εστιατόρια – ταβέρνες και
βλέπετε ελαιόλαδο σε γυάλινο μπουκαλάκι εκτεθειμένο σε υψηλές θερμοκρασίες λόγω ήλιου, να γνωρίζετε ότι υπάρχουν ισχυρές πιθανότητες να έχουν
επηρεαστεί τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του.
Ελαιόλαδο κι απώλεια βάρους
Όσο περίεργο και αν φαίνεται, το ελαιόλαδο αποτελεί σύμμαχό μας στον έλεγχο
βάρους στα πλαίσια ενός ισορροπημένου διαιτολογίου. Συγκεκριμένα, πολλές
μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η μεσογειακή δίαιτα συσχετίζεται με επιτυχή
διατήρηση ελέγχου βάρους και το ελαιόλαδο, ως βασικό συστατικό της,
συμβάλλει σε αυτό. Ο πιθανότερος μηχανισμός έχει να κάνει με τον κορεσμό. Το
ελαιόλαδο μας χορταίνει και με αυτό τον τρόπο, μειώνει τις πιθανότητες
υπερκατανάλωσης τροφής στα υπόλοιπα γεύματα. Φυσικά, δεν θα πρέπει να
ξεχνούμε ότι πρόκειται για μια λιπαρή υλη, αποδίδοντας 9 θερμίδες ανά
γραμμάριο και συνεπώς, η πρόσληψή του θα πρέπει να γίνεται, όπως είπαμε,
στα πλαίσια ενός ισορροπημένου διαιτολογίου.
Ο συνδυασμός του στη σαλάτα
Πρόκειται για την πιο συχνή χρήση του, ωμό στις σαλάτες μας. Ο συνδυασμός
αυτός εκτοξεύει τη θρεπτική αξία της σαλάτας, όχι μόνο γιατί το ελαιόλαδο αυτό
κάθε αυτό είναι υπερπολύτιμο, αλλά και γιατί ο συνδυασμός του με τα λαχανικά
κρύβει ένα μικρό μυστικό. Τα λαχανικά (ντομάτα, αγγούρι, λάχανο, καρότο κ.α)
έχουν πολύτιμα αντιοξειδωτικά και κυρίως καροτενοειδή. Η παρουσία του
ελαιολάδου αυξάνει την βιοδιαθεσιμότητα των καροτενεοιδών, προσαυξάνοντας
έτσι τη θρεπτική αξία των σαλατών. Επομένως, μην ξεχνάτε το λαδάκι στη
σαλάτα σας.
Συμπερασματικά, το ελαιόλαδο θα πρέπει να έχει περίοπτη θέση στο
διαιτολόγιό μας , κυρίως ωμό αλλά και μαγειρεμένο, γιατί μας προσφέρει
σημαντικά θρεπτικά συστατικά συνδράμοντας θετικά στη βελτίωση της υγείας
μας. Ωστόσο, η αρχή «Μέτρον άριστον» ισχύει εδώ όσο πουθενά αλλού, καθώς
Δρ Αναστάσιος Παπαλαζάρου
Διαιτολόγος διατροφολόγος