Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι μία μεταβολική πάθηση με χαρακτηριστικό γνώρισμα την υπεργλυκαιμία (αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα), η οποία προκαλείται από μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας ή από αυξημένη αντίσταση των ιστών του σώματος στη δράση της ινσουλίνης ή από συνδυασμό των δύο. Η χρόνια υπεργλυκαιμία σχετίζεται μακροπρόθεσμα με δυσλειτουργία και βλάβες διαφόρων οργάνων, κυρίως των ματιών, των νεφρών, του νευρικού συστήματος και των αγγείων. Οι πιο συνήθεις μορφές διαβήτη είναι ο ΣΔ τύπου 2 (παλαιότερα γνωστός και ως διαβήτης ενηλίκων), ο ΣΔ τύπου 1 (παλαιότερα γνωστός και ως νεανικός διαβήτης) και ο διαβήτης κύησης. Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου 800.000 άτομα εμφανίζουν ΣΔ, ενώ ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το ότι για ένα σημαντικό ποσοστό των ατόμων αυτών ο διαβήτης δεν έχει διαγνωστεί και δεν γνωρίζουν τον κίνδυνο που διατρέχουν.

Σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις η πρώτη και ίσως σημαντικότερη γραμμή άμυνας για την πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη είναι η προσαρμογή των διατροφικών συνηθειών, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και η διατήρηση υγιούς βάρους και σωματικού λίπους. Είναι χαρακτηριστικό ότι 7 στα 10 άτομα με ΣΔ τύπου 2 έχουν αυξημένο κοιλιακό λίπος. Η ισορροπημένη διατροφή προσαρμοσμένη στις ανάγκες και προτιμήσεις του κάθε ατόμου βοηθάει αποτελεσματικά στη διαχείριση του διαβήτη. Αντίθετα με όσα πιστεύονταν πριν από χρόνια όταν και η συνιστώμενη διατροφή του διαβητικού ήταν εξαιρετικά στερητική, οι τρέχουσες συστάσεις ενθαρρύνουν την κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων χωρίς στερήσεις και ιδιαίτερους περιορισμούς, έχοντας πάντα μέτρο στην ποσότητα της τροφής.

Η στάση μας απέναντι στη κατανάλωση υδατανθράκων που είναι κύρια υπεύθυνοι για την αύξηση της γλυκόζης του αίματος και περιέχονται σε τροφές όπως τα ψωμί, τα ζυμαρικά, το ρύζι, οι πατάτες, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια, έχει αλλάξει σημαντικά. Οι τροφές αυτές είναι η βάση της Μεσογειακής διατροφής και προσφέρουν πληθώρα βιταμινών και μετάλλων. Σε αντίθεση με τις παλιές, οι πρόσφατες συστάσεις προτείνουν την καθημερινή κατανάλωση υδατανθράκων σε κάθε γεύμα, αλλά σε μέτριες ποσότητες και τις κατάλληλες ώρες μέσα στην ημέρα ώστε να είναι αποτελεσματικότερα διαχειρίσιμοι από τον διαβητικό. ‘Eμφαση πρέπει δίνεται στους σύνθετους υδατάνθρακες που περιέχονται κυρίως στα αμυλούχα τρόφιμα όπως μακαρόνια, ρύζι, ψωμί, αμυλούχα λαχανικά και περιορισμός στους απλούς υδατάνθρακες που περιέχονται στη ζάχαρη, στο μέλι, στο γάλα και στα γλυκά με ζάχαρη. Επίσης ισχυρός σύμμαχος του διαβητικού είναι οι φυτικές ίνες, που περιέχονται στα φρούτα, στα λαχανικά, στα όσπρια και σε όλα τα προϊόντα δημητριακών ολικής αλέσεως. Οι φυτικές ίνες συγκεκριμένα καθυστερούν την πέψη και την απορρόφηση των υδατανθράκων. Επομένως μετριάζουν την αύξηση της γλυκόζης στο αίμα και την έκκριση της ινσουλίνης μετά το γεύμα.

Παράλληλα, η εφαρμογή της Μεσογειακής διατροφής φαίνεται μέσα από πρόσφατες έρευνες ότι αποτελεί το πιο «φιλικό πλάνο διατροφής με το διαβήτη»… Γιατί: Σύμφωνα με την Αμερικανική και την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρία, η Μεσογειακού τύπου Δίαιτα :

– Συμβάλλει ουσιαστικά στη καλή ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα
– Σχετίζεται με βελτίωση παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα (αυξημένα λιπίδια αίματος, αρτηριακή πίεση, τριγλυκερίδια) σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, και
– Συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και στη διατροφή του διαβητικού ασθενή σαφώς και πρέπει να είναι εξατομικευμένες του λαμβάνοντας υπόψη τις αιματολογικές εξετάσεις, τη φαρμακευτική αγωγή και την όλη πορεία της νόσου.

Τα ευχάριστα νέα για όλους τους διαβητικούς ασθενείς είναι ότι η σύγχρονη προσέγγιση προτείνει την εκπαίδευση του ασθενή από ειδικούς, δίνοντας έμφαση στην προτίμηση ποικιλίας τροφίμων με προσοχή στην ποιότητα και των καταμερισμό των γευμάτων. Η φαντασία στη διατροφή του διαβητικού σε συνδυασμό με τη δημιουργικότητα στη μαγειρική διασφαλίζει την καλύτερη πορεία της νόσου, έχοντας κυρίως ως οδηγό ένα πλάνο διατροφής πολύ οικείο στον Έλληνα…τη Μεσογειακή διατροφή.